Almanya’da Yeni Araştırma: Eğitim Düzeyi Düşük Ailelerin Çocukları Dil Gelişiminde Geri Kalıyor

Berlin – 29 Temmuz 2025-Almanya’da yapılan kapsamlı bir uzun dönemli araştırma, sosyoekonomik durumu zayıf ailelerin çocuklarının dil gelişiminde erken yaşta ciddi şekilde geri kaldığını ortaya koydu.

Bamberg’deki Ulusal Eğitim Paneli (NEPS) tarafından yürütülen çalışmada, iki yaşındaki çocuklar arasında bile 61 kelime farkı tespit edildi.

İki Yaşında 97 Kelimeye Karşı 158 Kelime

Araştırmaya göre, eğitim düzeyi düşük ve geliri az ailelerin çocukları ortalama 97 kelime kullanırken, eğitimli ve yüksek gelirli ailelerin çocukları ortalama 158 kelime ile iletişim kurabiliyor.

Bu fark yalnızca kelime sayısında değil, gramer bilgisi ve cümle kurma becerileri açısından da belirgin.

Anne-Baba Davranışı Kritik Rol Oynuyor

NEPS araştırmasında 2012–2015 yılları arasında Almanya genelinden 3.500 çocuk izlenerek veriler toplandı. Ev ziyaretlerinde aile ile çocuk arasındaki etkileşim video kaydıyla analiz edildi.

Bulgular, özellikle annelerin çocuklarına karşı duyarlı, destekleyici ve yönlendirici davranışlarının, çocukların sosyal ve dil gelişimini doğrudan etkilediğini ortaya koydu.

Araştırmayı yürüten uzmanlardan Prof. Sabine Weinert ve psikolog Manja Attig, ebeveynlerin çocuklarının duygusal sinyallerine nasıl tepki verdiğini, onlara ne tür gelişimsel uyarılar sunduğunu detaylı biçimde analiz etti.

Eğitim Düzeyi Düşük Ebeveynler Daha Az Destekleyici

Araştırma sonuçları, düşük gelirli ve eğitimsiz ailelerde sadece daha az uyarıcı davranış değil, aynı zamanda daha az empati ve duygusal destek olduğunu gösteriyor.

Özellikle çocukla birlikte kitap okuma, hikâye anlatma ve oyunla öğrenme gibi etkinliklerde bu gruptaki ebeveynlerin çok daha az aktif olduğu tespit edildi.

Bu durum, çocukların dil gelişiminde erken bir dezavantaj olarak yansıyor. Ayrıca, ebeveynin stres altında olması ya da birden fazla sorunla baş etmeye çalışması, çocuğa sağlıklı destek sunmasını daha da zorlaştırıyor.

Kreş (Kita) Erken Başlanmalı mı?

Araştırma doğrudan bu soruya cevap vermese de, NEPS’in yürüttüğü bir simülasyon analizine göre; özellikle dezavantajlı ailelerden gelen çocuklar, kreşe erken başlamaktan önemli ölçüde fayda görüyor.

Bu fayda özellikle kelime hazinesi ve matematiksel ön beceriler alanında kendini gösteriyor.

Öte yandan, eğitimli ailelerin çocukları için kreşin faydası sınırlı. Hatta bazı durumlarda bu çocuklarda matematiksel gelişimin yavaşlayabileceği dahi gözlemlendi. Yani, kreş ortamı sosyal eşitsizlikleri bir miktar dengeleyebiliyor.

Sonuç: Sosyal Eşitsizlik Gelişimle Başlıyor

Araştırma, çocuklar arasında doğuştan gelen bazı farklılıklar olsa da, ilk yıllarda ebeveynle kurulan ilişkinin ve alınan sosyal-dilsel desteğin, gelişim sürecinde belirleyici olduğuna işaret ediyor.

Özellikle ilk 2 yıl içinde yaşanan bu farklılıkların, çocuğun ileriki eğitim yaşamını da önemli ölçüde etkileyebileceği vurgulanıyor.

Uzmanlar, erken çocukluk dönemine yapılacak yatırımın, sosyal adalet ve eğitimde fırsat eşitliği açısından büyük önem taşıdığını belirtiyor.